De Leumolen

De Leumolen

Geschiedenis

Aan de Leubeek in het Limburgse natuurgebied het Leudal ligt de Leumolen: een watermolen, met de functie van korenmolen en oliemolen. Het oudste geschrift waarin ‘de molen op Loe’ genoemd wordt dateert uit 1461, maar de molen is mogelijk ouder. De molen van toen was een lemen vakwerkgebouw met alleen de functie van korenmolen. Drie eeuwen later, de watermolen was inmiddels eigendom van het klooster St. Elisabethsdal, is de ‘Loyer Molen’ herbouwd in steen en uitgebreid met een oliemolen, het muur-ankerjaartal 1773 herinnert aan deze gebeurtenis. De molen is in 1956 door Staatsbosbeheer gekocht.

Sint Ursulamolen

De Leumolen wordt lokaal ook wel St. Ursulamolen genoemd. Het verhaal gaat dat de Franse bezetters in 1796 een beeld van St. Ursula, eigendom van het naburige klooster, in de beek gooiden en dat de katholieke heilige vervolgens aanspoelde bij de molen. Ursula werd liefdevol opgenomen en gaf de molen haar bijnaam. De patrones staat in een nis boven de deur. Het oorspronkelijke beeld bevindt zich in het Historiehuis in Roermond. Een nieuw beeld is in 1961 geplaatst en is gemaakt door kunstenaar Eugène Eggen.

Functies

Eeuwenlang was de Leumolen alleen een korenmolen. Bij de grootscheepse verbouwing in 1773 is een oliemolen toegevoegd die tot het begin van de 20e eeuw in werking bleef. Na restauratie wordt sinds 2008 weer olie geslagen, uit lijnzaad wordt lijnolie gewonnen. De Leumolen is de enige watermolen in Nederland die zowel een korenmolen als een oliemolen onder één dak herbergt. In de 19e eeuw was de Leumolen ook een pelmolen waar gerst ‘gepeld’ wordt tot gort.