De Wachter

De Wachter

Koren- en oliemolen De Wachter in Zuidlaren is in 1851 gebouwd door de familie van Bon uit Midlaren. De korenmolen, een achtkantige stellingmolen, is een gecombineerde koren- en oliemolen. Dat wil zeggen dat er niet alleen graan werd gemalen, maar dat er ook een olieslagerij was. Beide werden aangedreven door windkracht.

In 1895 is de molen gekocht door de familie Medendorp uit Zuidlaren. Medendorp was vooruitstrevend en ging moderniseren. De molen werd in 1898 uitgebreid met een specerijenmaalderij. Omdat er ook bij windstil weer brood op de plank moest komen, werden er in datzelfde jaar twee stoommachines gebouwd. De ene wekte elektriciteit op voor de olieslagerij, de andere dreef via drijfriemen de specerijenmaalderij aan. Vanaf 1906 werden ook de oliewringers hiermee aangedreven.

De Wachter kreeg daarmee de eerste door stoom aangedreven energievoorziening. In die tijd heel bijzonder, want in het dorp Zuidlaren kreeg men pas in 1921 elektriciteit. In 1923 is de molen overgegaan op elektriciteit uit het openbare net in Zuidlaren en werden de stoommachines buiten gebruik gesteld. Voor het malen van graan bleef de molen wel afhankelijk van de wind.

Decline of mills

In the 1930s, many Dutch mills had to stop competing with the industry and fell into disrepair. Of the approximately ten thousand mills in the Netherlands, there are still about a thousand left today, of which only five hundred are capable of grinding. This is how “De Wachter” also fell into disrepair. In the 1920s, the oil mill and the spice mill were closed and many parts of the mill were demolished, including the steam engines. In 1950, miller Medendorp also decided to shut down the flour mill. The end for “The Wachter” then seems near.

Restauratie, een kwestie van lange adem

De kleinzoon van Jan Medendorp, J.D.(Diek) Medendorp, heeft in 1989 de molen overgedragen aan de Stichting Koren- en Oliemolen “De Wachter”.  Deze stichting heeft de molen verder gerestaureerd en de oorspronkelijke aanwezige stoomaandrijving teruggebracht. Een eerste uitbreiding met een bakkerij en bakkerswinkel heeft het mogelijk gemaakt het hele proces “Van koren tot brood” zichtbaar te maken. Er zijn hierna nog meerdere (werkende) stoommachines geïnstalleerd. Inmiddels is in een 2e uitbreiding een aantal dorpsberoepen en -ambachten (smid, klompenmaker, stelmaker, schoenmaker, boer) samengebracht.  Er is ook een grote verzameling gebruiksvoorwerpen (boerderij, gereedschappen, huishouding) tentoongesteld. Daarmee is De Wachter inmiddels veel meer dan een molen. Museum de Wachter is uitgegroeid tot een waar beleefpark voor jong en oud.

De olieslagerij in bedrijf

Een grote groep vrijwilligers is in en buiten het seizoen in de weer om de cultuurhistorie en ambachtelijkheid van “De Wachter” te bewaren en toegankelijk te maken voor huidige en toekomstige generaties.